Choroby skóry mogą budzić duży niepokój, szczególnie jeśli pojawiają się niespodziewanie i wywołują duży świąd. Jedną z nich jest pokrzywka, która jest dość powszechna, ponieważ dotyka aż 25% populacji. Wysypka skórna, bąble, mogą być spowodowane reakcją alergiczną na leki, ugryzienie owadów, poparzenie po kontakcie z roślinami lub słońcem. Z naszego artykułu dowiesz się, czym jest pokrzywka alergiczna, jakie są jej objawy i przyczyny. Przeczytasz także, jakie leki doustne warto stosować na uczulenia skórne.
Objawy pokrzywki alergicznej
Pokrzywka alergiczna to choroba skóry o złożonej patogenezie, za powstawanie której odpowiadają komórki tuczne. Najbardziej charakterystycznymi objawami są pojawiające się nagle swędzące bąble pokrzywkowe. Są to pierwotne wykwity uwarunkowane obrzękiem, który obejmuje górne warstwy skóry właściwej. Mają postać zmian skórnych barwy różowej lub bladej, często także otoczone przez rumień.
Wykwity mogą się one różnić od siebie zarówno wielkością, jak i ilością. Mogą mieć średnicę wynoszącą od kilku milimetrów do nawet kilkunastu centymetrów. Jeśli zaś chodzi o liczbę, to w niektórych przypadkach są to pojedyncze bąble, podczas gdy w innych pojawiają się ich setki. Co więcej, niekiedy zlewają się ze sobą, obejmując duże powierzchnie skóry.
Warto także wiedzieć, że bąble nie są one jedynym objawem pokrzywki, ponieważ 40 procentom przypadków może towarzyszyć dodatkowo obrzęk naczynioruchowy, który może być szczególnie groźny. Lokalizuje się on w skórze właściwej oraz tkance podskórnej, najczęściej w okolicach warg i powiek, a niekiedy może także zajmować błonę śluzową jamy ustnej, krtani czy przewodu pokarmowego, stanowiąc zagrożenia życia. W przeciwieństwie do bąbli, dłużej się utrzymuje. O ile wykwity skórne znikają w ciągu 24 godzin, o tyle obrzęk może utrzymywać się od dwóch do trzech dni.
W zależności od czasu trwania choroby wyróżnia się pokrzywkę ostrą i przewlekłą. Pierwsza z nich najczęściej ustępuje samoistnie w krótkim czasie. Natomiast pokrzywka przewlekła to zmiany o charakterze ciągłym lub nawracającym przez okres co najmniej sześciu tygodni.
Pokrzywka alergiczna ma negatywny wpływ na życie pacjenta. Jej pierwsze objawy budzą duży niepokój, ponieważ pojawia się zupełnie niespodziewanie i wygląda groźnie, szczególnie kiedy zmian jest dużo i obejmują sporą część ciała. Do tego utrudnia codzienne funkcjonowanie z powodu dokuczliwego świądu. Wyjątkowo groźna może być, jeśli dodatkowo pojawi się obrzęk naczynioruchowy, ponieważ może to być pierwszym objawem wstrząsu anafilaktycznego.
Czytaj także: Kiedy może dojść do wstrząsu anafilaktycznego i co to oznacza?
Jakie są przyczyny i objawy pokrzywki alergicznej?
Przyczyną powstawania pokrzywki jest mechanizm reakcji alergicznej, jaki zachodzi w organizmie pod wpływem różnorodnych czynników. W wyniku kontaktu z antygenem wnikającym do organizmu, z komórek tucznych uwalniane są mediatory, przede wszystkim histamina, czego efektem jest powstanie obrzęku i rumienia. Najczęściej mamy do czynienia z ostrą pokrzywką zwykłą oraz przewlekłą pokrzywką zwykłą.
Przyczyną ostrej pokrzywki zwykłej najczęściej jest reakcja organizmu na różnorodne alergeny, do których należą:
- pokarmy – przede wszystkim: ryby, jaja, mleko, orzechy, niektóre owoce lub warzywa;
- leki – penicylina, opiody, radiologiczne środki cieniujące;
- alergeny powietrznopochodne – naskórek i sierść zwierząt, pyłki roślin, jad owadów.
Przyczyną przewlekłej pokrzywki zwykłej mogą być:
- pokarmy i leki jak w przypadku pokrzywki zwykłej;
- infekcje: bakteryjne, dermatofitowe , drożdżakowe , pasożytnicze przewodu pokarmowego oraz Helicobacter pyroli;
- zaburzenia immunologiczne w przebiegu chorób tarczycy;
- udział hormonów płciowych, np. w ciąży lub w końcowej fazie cyklu miesiączkowego.
Oprócz tego wskazuje się także pokrzywki fizykalne, które powstają na drodze mechanizmów nieimmunologicznych i wynikają z reakcji organizmu na działanie różnorodnych bodźców fizycznych. Należą tutaj pokrzywki:
- wywołana – silny świąd wywołuje odruch drapania, a to z kolei skutkuje wysiewem bąbli ułożonych w linii, charakterystyczne jest to, że zmiany utrzymują się do godziny;
- opóźniona z ucisku – pojawia się przede wszystkim u mężczyzn po 40. roku życia i wywoływana jest przez przewlekły ucisk;
- z zimna – spowodowana oziębieniem skóry; w przypadku silnego i nagłego oziębiania może dojść nawet do wstrząsu anafilaktycznego; jest to jedyny rodzaj pokrzywki fizykalnej, która występuje u dzieci;
- cholinergiczna – pojawia się u mężczyzn do 25. roku życia i jest wynikiem wysiłku fizycznego i przegrzania;
- kontaktowa – pojawia się w miejscu kontaktu z substancją wywołującą, jaką mogą być sierść zwierząt czy niektóre tkaniny.
Pokrzywka alergiczna u dzieci
Pokrzywka alergiczna u dzieci ma taką samą postać, jak u osób dorosłych. Na ciele pojawiają się swędzące bąble, będące reakcją na różnorodne czynniki. Najczęściej jest to odpowiedź organizmu na kontakt z różnymi pokarmami – mlekiem, jajami, pszenicą, owocami cytrusowymi, a także ze środkami konserwującymi zawartymi w żywności. Przyczyną mogą być również alergie wziewne. Niekiedy pojawia się także pokrzywka niealergiczna będą wynikiem tarcia, ucisku, działania niskiej lub wysokiej temperatury, a także ekspozycji na działanie promieni słonecznych.
Zmiany skórne związane z pokrzywką alergiczną u dzieci na ogół ustępują samoistnie. Jako że u najmłodszych mogą pojawiać się także inne zmiany na skórze, pokrzywkę warto jednak pokazać lekarzowi, aby się upewnić, czy nie została ona pomylona z inną chorobą, np. z ospą wietrzną czy chorobą bostońską.
Zobacz także: 5 rzeczy, o których rodzic powinien wiedzieć w kontekście alergii u dzieci
Pokrzywka alergiczna – leczenie
Najważniejszą kwestia podczas leczenia pokrzywki alergicznej jest unikanie czynników, które ją wywołały. W tym celu warto zdać się na obserwację lub też diagnostykę lekarską, która wiąże się z wnikliwym wywiadem oraz badaniem fizykalnym. W większości przypadków w ten sposób można określić przyczynę. Niekiedy konieczne okazuje się jednak oznaczenie specyficznych przeciwciał IgE lub wykonanie naskórkowych testów punktowych, co jest szczególnie pomocne w przypadku alergenów pokarmowych czy pokrzywek będących wynikiem ukąszenia owadów.
Oprócz unikania czynnika wywołującego, konieczne może okazać się zastosowanie leków. Jako że mediatorem wywołującym pokrzywkę jest głównie histamina, w jej leczeniu stosowane są przede wszystkim doustne leki przeciwhistaminowe, np. z desloratadyną.
Źródła:
http://alergia.org.pl/wp-content/uploads/2017/08/Diagnostyka-i-leczenie-pokrzywki.pdf
https://www.jakowicki.pl/doc/Pokrzywka_w_praktyce_klinicznej.pdf
https://www.termedia.pl/Journal/-98/pdf-50767-10?filename=Pokrzywka.pdf
https://www.researchgate.net/profile/Adam-Sybilski/publication/323388200_Pokrzywka/links/5a928db3a6fdccecff046ada/Pokrzywka.pdf
Ulotka Aleric Deslo Active 5
Murrieta-Aguttes, M. and Amessou, M. (2023). Feksofenadyna: przegląd zastosowania w leczeniu pokrzywki u dzieci i dorosłych. Evidence for Self-Medication, 3. https://doi.org/10.52778/efsm.23.0045
